ΘΑ ΔΑΝΕΙΖΟΥΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ 50 ΧΡΟΝΙΑ- ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ;;

Θύελλα αντιδράσεων: Θα δανείζουν αρχαιότητες στο εξωτερικό για 50 χρόνια!

Σ.Σ. ΑΡΑΓΕ ΔΕΝ ΦΤΑΝΕΙ Η ΠΑΡΑΧΑΡΑΞΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΟΥ ΕΛΛΑΝΙΟΥ ΕΘΝΟΥΣ;;

ΘΑ ΔΙΝΟΥΝ ΔΑΝΕΙΚΗ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ;;

ΟΠΩΣ ΕΚΑΝΑΝ ΜΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ;;

ΕΛΛΗΝΑ ΑΝΑΡΩΤΗΣΟΥ, ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΚΥΒΕΡΝΟΥΝ;;

ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΕ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΟΥ. ΑΥΤΑ ΣΕ ΚΑΝΟΥΝ ΕΛΛΗΝΑ, ΓΙ ΑΥΤΟ ΤΑ ΞΕΠΟΥΛΑΝΕ.

ΠΗΓΗ

Σφοδρές πολιτικές και επιστημονικές αντιδράσεις προκαλεί η διάταξη για τον μακροχρόνιο δανεισμό αρχαιοτήτων που εντέχνως ενέταξε το υπουργείο Πολιτισμού στο υπό συζήτηση νομοσχέδιο για το ΤΑΠ - Ασπίδα προστασίας στη Λίνα Μενδώνη σήκωσε ο Γιώργος Στύλιος τινάζοντας στον αέρα με διαδικαστικά τερτίπια τη συνεδρίαση για τη δεύτερη ανάγνωση του νομοσχεδίου για την εκποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας στους ιδιώτες

Θύελλα αντιδράσεων από τη διάταξη που επιτρέπει μακρόχρονο δανεισμό αρχαιοτήτων: Η διάταξη , αν τελικά υπερψηφιστεί, προχωράει σε αδικαιολόγητα μακρόχρονη εξαγωγή αρχαιοτήτων από τα μουσεία της χώρας μας, διασπά την ακεραιότητα μουσειακών συλλογών και αντιμετωπίζει τις αρχαιότητες και τα έργα τέχνης ως απλά εξαγώγιμα προϊόντα.

Παράλληλα στερεί τη δυνατότητα της ακαδημαϊκής έρευνας διότι τα μουσεία αποτελούν και κιβωτούς έρευνας, αλλά και από τουλάχιστον μια γενιά Ελλήνων και δεκάδες εκατομμύρια επισκέπτες της χώρας να θαυμάσουν τα μνημεία στη χώρα που τα γέννησε. Ταυτόχρονα στερεί έσοδα από τον κουμπαρά του υπουργείου, δηλαδή του ελληνικού κράτους. Από όποια πλευρά και αν το εξετάσει κανείς, πρόκειται για έναν πρωτοφανή τρόπο διαχείρισης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Η συγκεκριμένη διάταξη εντάχθηκε στο νομοσχέδιο με πρόσχημα να διευκολυνθεί το Μουσείο Μπενάκη, του οποίου δεν αμφισβητείται η σημαντική προσφορά, ώστε να ιδρύσει παράρτημα στη Μελβούρνη, όπως ζητούν ομογενείς. Και παράλληλα να ενισχυθεί από εκθέματα που ανήκουν κατά κυριότητα και κατά χρήση στο Ελληνικό Δημόσιο.

Μετά τα πυρά που δέχτηκε εντός και εκτός Βουλής, η υπουργός Πολιτισμού αναγκάστηκε να περιορίσει τον χρόνο δανεισμού από τον ένα αιώνα που προβλεπόταν αρχικά (50 χρόνια με δικαίωμα ανανέωσης για άλλα 50) σε μισό αιώνα (25 χρόνια με δικαίωμα ανανέωση για άλλα 25).

Ακόμα πιο προκλητική γίνεται η συγκεκριμένη διάταξη όταν στον ισχύοντα αρχαιολογικό νόμο προβλέπεται μακροχρόνιος δανεισμός αρχαιοτήτων, με όριο τα 5 χρόνια και δικαίωμα ανανέωσης. Πολλώ δε μάλλον όταν το βασικό επιχείρημα που προβάλλεται είναι η προώθηση και προβολή του ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό, όταν ακόμα και αυτή όχι απλώς προβλέπεται, αλλά υλοποιείται συστηματικά με την πραγματοποίηση περιοδικών εκθέσεων.

Ποιος εμπόδισε άραγε την προβολή του ελληνικού πολιτισμού μέσω περιοδικών εκθέσεων όπως η περίφημη "Οι Έλληνες" στις ΗΠΑ και τον Καναδά, "Ταξίδι στη χώρα των αθανάτων - 4.000 χρόνια ελληνικών θησαυρών" στην Ιαπωνία και άλλες εξίσου σημαντικές στη Ρωσία, την Κίνα κ.ά., που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία μόνο χρόνια;

Η κυβέρνηση, πιστή στην κουλτούρα της ιδιωτικοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς και της κατά το δοκούν διαχείρισης των αρχαιοτήτων με τη συγκεκριμένη διάταξη, ξεπερνάει ακόμα και τον εαυτό της. Από τη συλλογή αρχαιοτήτων του αείμνηστου Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, η οποία δωρήθηκε τελικά στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων, περνάει στην εξαγωγή κινητών μνημείων και εκθεμάτων για μισό αιώνα!

* * *

Τι λένε οι ειδικοί

Για το μείζον αυτό ζήτημα μιλούν στην ΑΥΓΗ τρεις έγκριτοι αρχαιολόγοι, με σημαντική ακαδημαϊκή σταδιοδρομία και ερευνητικό έργο: οι Όλγα Γκράτζιου, ομότιμη καθηγήτρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και πρώην μέλος του ΚΑΣ, ο Δημήτρης Πλάντζος, καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, και ο Γιάννης Χαμηλάκης, καθηγητής Αρχαιολογίας και Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Brown των ΗΠΑ.

Όλγα Γκράτζιου: Τα μουσειακά αντικείμενα δεν είναι ιδιοκτησία των υπουργών

ΟΛΓΑ ΓΚΡΑΤΖΙΟΥ- ΟΜΟΤΙΜΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ

Ο δανεισμός μεταξύ μουσείων γίνεται ευρύτατα με την ευκαιρία ειδικών εκθέσεων και είναι χρήσιμος για όλες τις πλευρές, διότι γίνεται με αμοιβαιότητα.

Η ρύθμιση για τον μακροχρόνιο δανεισμό που φέρνει σήμερα το ΥΠΠΟΑ είναι κάτι διαφορετικό: αδιανόητο και πρωτοφανές. Με το περίβλημα της λεξούλας δανεισμός προτείνεται μια άνευ προηγουμένου απεμπόληση μουσειακών αντικειμένων που δεν είναι ιδιοκτησία ούτε των υπουργών (που έρχονται και παρέρχονται) ούτε των βουλευτών που καλούνται να ψηφίσουν. Δανεισμός διάρκειας μισού αιώνα δεν είναι δανεισμός, είναι εκχώρηση, χάρισμα, είναι ξεπούλημα. Και δεν θέλω να ξέρω ποια ανταλλάγματα σκέφτονται οι εμπνευστές της πρότασης

Αντιφατικό και συγχρόνως αποτρόπαιο είναι το ότι η υπουργός Πολιτισμού υπερασπίζεται την προτεινόμενη ρύθμιση με επιχείρημα την αναπτυξιακή σημασία του πολιτιστικού τουρισμού για την Ελλάδα. Μα, αν είναι έτσι, γιατί το πλεονέκτημα αυτό το απομειώνει με την απεμπόληση πολιτισμικών αγαθών;

Αλλά ήδη η σκέψη ότι τα πολιτιστικά αγαθά, και εν τέλει και τα αρχαία μνημεία, χρησιμεύουν για να αναπτύξουν τον τουρισμό δείχνει το αντίθετο: φανερώνει υποτίμηση της έννοιας του πολιτισμού και δείχνει άγνοια σχετικά με την καθόλου μονοσήμαντη σχέση του τουρισμού με την πολιτιστική ανάπτυξη μιας χώρας.

Διότι ο πολιτισμός δεν μετριέται με το πλήθος των μνημείων, αρχαίων και νεότερων, που έχει στα μουσεία της μια χώρα, αλλά και με τον σεβασμό που δείχνει προς αυτά η ίδια. Εκείνοι που είναι ταγμένοι να τα φυλάσσουν, αλλά και ο υπόλοιπος πληθυσμός της. Το να εκποιεί το ίδιο το ΥΠΠΟΑ διά νόμου πολιτιστικά αγαθά δείχνει πολιτισμική φτώχεια.

Άστοχο και απαράδεκτο είναι επίσης το επιχείρημα ότι θα δανείζονται τα αρχαία που γεμίζουν τις αποθήκες των μουσείων. Πρώτον, όταν τα βγάζουμε στο σφυρί οι μνηστήρες θα ζητήσουν τα διάσημα αντικείμενα. Δεύτερον, αλίμονο να μην είναι οι μουσειακές αποθήκες γεμάτες. Αλίμονο αν τα μουσεία δεν έχουν τη δυνατότητα να εναλλάσσουν τα εκθέματά τους, να τα αναδιατάσσουν στις εκθέσεις τους, να αναδεικνύουν άλλες πλευρές της Ιστορίας, της τέχνης, της ζωής των ανθρώπων.

* Η Όλγα Γκράτζιου είναι ομότιμη καθηγήτρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην μέλος του ΚΑΣ

Δημήτρης Πλάντζος: Μόνιμη μετακίνηση αρχαίων για μία ή και δύο γενιές

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΛΑΝΤΖΟΣ-ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Η πρακτική του δανεισμού αρχαιοτήτων στο εξωτερικό, ειδικά στο πλαίσιο ανταλλαγών με αντίστοιχα εκθέματα που εισάγονται προσωρινά στη χώρα, μπορεί να εμπλουτίσει σημαντικά την πολιτιστική ζωή μιας χώρας, ενισχύοντας παράλληλα την εικόνα της διεθνώς. Ακόμη και στην εποχή της ψηφιακότητας και των εικονικών εκθέσεων, η αυτούσια μετακίνηση έργων τέχνης διατηρεί την ελκυστικότητά της - και όλοι έχουμε επωφεληθεί από αυτό. Η πρόβλεψη όμως για υπερβολικά μακροχρόνιο δανεισμό -εκατό, όπως αρχικά προτάθηκε, ή ακόμη και πενήντα χρόνια- δεν μπορώ να αντιληφθώ πού αποσκοπεί. Ουσιαστικά ισοδυναμεί με μόνιμη μετακίνηση για μία ή και δύο γενιές. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ένα τέτοιο σχέδιο δεν θα μπορεί να αφορά «πρώτης γραμμής» αρχαιότητες. Δεν θα μπορεί, για παράδειγμα, να φύγει η Πεπλοφόρος ή η λάρνακα της Βεργίνας για πέντε ή επτά δεκαετίες.

Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου θα πρέπει να εξηγήσει λεπτομερώς πού αποσκοπεί μ’ αυτή την πρόταση, τι είδους αντικείμενα προβλέπεται να σταλούν σε τι είδους ιδρύματα και όχι να κρύβεται πίσω από μελλοντικές, υποθετικές γνωμοδοτήσεις του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Εάν δρομολογείται η μόνιμη έκθεση ελληνικών αρχαιοτήτων στο εξωτερικό, θα πρέπει να το ξέρουμε για να εξετάσουμε τη βιωσιμότητα αυτής της πρότασης.

* Ο Δημήτρης Πλάντζος είναι καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Γιάννης Χαμηλάκης: Εμπορευματοποίηση των αρχαιοτήτων

ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΜΗΛΑΚΗΣ- ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ BROWN (ΗΠΑ)

Η προτεινόμενη τροποποίηση του αρχαιολογικού νόμου δεν αφορά μόνο τη «μακρόχρονη εξαγωγή αντικειμένων των συλλογών μουσείου, τα οποία μπορεί να αποτελούν και μνημεία», όπως αναγράφεται στη σχετική τροπολογία, εξαγωγή που, καθώς προβλέπεται να διαρκεί αρκετές δεκαετίες, φαίνεται να γίνεται μόνιμη. Αφορά ουσιαστικά την αλλαγή της μουσειακής πολιτικής της χώρας, με τη δημιουργία παραρτημάτων μουσείων στο εξωτερικό, αλλαγή που δρομολογείται μέσα από μια τροπολογία σε ένα σχέδιο νόμου που αφορά διαφορετικά ζητήματα και χωρίς την απαιτούμενη δημόσια συζήτηση και διαβούλευση με τη συμμετοχή και των ειδικών, μουσειολόγων και αρχαιολόγων, αλλά και του κοινού. Όσο δε αφορά την αιτιολόγηση, αυτή φαίνεται να στηρίζεται αφενός στην εμπορευματοποίηση των αρχαιοτήτων και αφετέρου στην προώθηση αυτού που έχει ονομαστεί από τον Μπένεντικτ Άντερσον «εθνικισμός της διασποράς» ή και «long distance nationalism».

Γιατί αν πραγματικά χρειάζεται η χώρα αυτή τη στιγμή παραρτήματα των μουσείων της στο εξωτερικό, τότε θα πρέπει να συζητηθούν οι όροι και οι προϋποθέσεις, αλλά και το πλαίσιο μέσα στο οποίο κάτι τέτοιο εντάσσεται. Σε μια χρονική στιγμή που τα μουσεία διεθνώς αναζητούν τρόπους να απαλλαγούν από την αποικιακή αλλά και την εθνικιστική λογική πάνω στην οποία στηρίχτηκε η ίδρυση πολλών απ’ αυτά, η συγκεκριμένη κίνηση και η αιτιολόγησή της φαίνονται ιδιαίτερα αναχρονιστικές.

* Ο Γιάννης Χαμηλάκης είναι καθηγητής Αρχαιολογίας και Νεοελληνικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Brown (ΗΠΑ)

Σ.Σ. Η ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΣ ΜΕ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΣΚΟΠΟ ΝΑ ΔΙΟΙΚΗΣΟΥΜΕ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ.

ΟΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΚΑΤΑΤΕΘΕΙ ΣΤΟΝ ΑΡΕΙΟ ΠΑΓΟ ΣΤΙΣ 4-9-2015 ΜΕ ΑΡ. ΠΡΩΤ.6199 ΑΝΑΦΕΡΟΥΝ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ:

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
1.0 ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
1.1. Αναβάθμιση της υπηρεσίας σε όλα τα επίπεδα και στελέχωση με προσωπικό με ελληνικό DNA και με όρκο για την υπηρεσίας τους προς την Πολιτεία.
1.2. Η αναβαθμισμένη υπηρεσία θα κάνει έλεγχο όλων των αρχαιολογικών περιοχών που έχουν βρεθεί και έχουν καλυφθεί σκοπίμως με δόλο ώστε να μη φανερώνεται και αναδεικνύεται το Ελληνικό Μεγαλείο.
1.3. Θα συσταθεί επιτροπή η οποία θα αναδείξει όλους τους αρχαιολογικούς χώρους σε έναν αρχαιολογικό χάρτη ( υπολογίζεται ότι είναι πάνω από 30.000 ) και θα αναλάβει να τους καθαρίσει, να τους αναδείξει και να τους αναβιώσει. Αυτό σημαίνει, για οτιδήποτε έχει κτιστεί πάνω σε αρχαιολογικό τόπο, ναό ή βωμό αυτομάτως κατεδαφίζεται ώστε να αποκαλυφθεί η αρχαία κληρονομιά μας.
1.4. Σε ολόκληρο τον Ελλαδικό χώρο ηπειρωτικό ή νησιωτικό, υπάρχουν ολόκληρες πόλεις θαμμένες πάνω στις οποίες βρίσκονται καινούρια κτίσματα όλων των ειδών.
1.5. Στον εκτός Ελλαδικού χώρο θα απαιτηθούν, για οτιδήποτε είναι Ελληνικό, τα πνευματικά και κληρονομικά δικαιώματα του Έθνους μας.
1.6. Καθήκον του Υπουργείου Πολιτισμού είναι να εντάσσει και να ενσωματώνει στο Έθνος μας κάθε άνθρωπο και κάθε έργο ανθρώπου που ανήκει στο Γένος μας.
1.7. Θα διατεθούν όσα κεφάλαια χρειαστούν για την αποκατάσταση και αναβίωση της γλώσσας μας, των εθίμων μας, των επιστημών μας και των τεχνολογιών μας .
1.8. Θα αποκατασταθεί η ιστορία μας.
1.9. Θα κατασκευαστούν Μουσεία, όσα χρειαστούν για να φιλοξενούν, τα τεχνουργήματα των προγόνων μας.
1.10. Θα γίνει μέσω του Ο.Η.Ε. η αναγνώριση των πνευματικών δικαιωμάτων σε ότι ανήκει στο Έθνος μας.
1.11. Η πολιτεία θα οικοδομήσει και θα οργανώσει τα μνημεία αγάλματα καθώς και τις περιοχές ιστορικής αξίας των πιο σημαντικών και κρίσιμων γεγονότων όλης της Ελληνικής ιστορίας που είναι ΣΕΛΙΔΑ 35 από 40
σημαντικά για το Έθνος της Ελλάδος αλλά και για τον Ελληνισμό στο Παγκόσμιο στερέωμα θα διοργανώσει, σχεδιάσει και αποκαλύψει και θα εδραιώσει την οργάνωση που θα καθιερώσει την διδαχή της νεοελληνικής γλώσσας καθώς και της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, που θα διακλαδωθεί σε όλες τις χώρες της Ευρώπης και του Κόσμου γενικότερα και την περαιτέρω καθιέρωση αυτών των οργανώσεων με Μαθητευομένους Έλληνες και Φιλέλληνες, να επαναφέρει, να αναδιοργανώσει και να υπερασπιστεί την Ορθοδοξία της Ελληνικής γλώσσας στο παγκόσμιο στερέωμα, την Ορθοδοξία της Ελληνικής ιστορίας παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων αυτών των επιτροπών Ελλήνων & Φιλελλήνων που θα εγκατασταθούν σε κάθε πρωτεύουσα του εξωτερικού και που θα διδάσκουν, ενημερώσουν και να «εκπολιτίσουν» όλα τα μη Ελληνικά νομοθετικά σώματα όπου θα διατηρούν, ενισχύουν και θα υπερασπίζονται τη «Διαφώτιση και την πηγή της διαφώτισης» που ονομάζεται Ελλάς, Έλληνες και Ελληνισμός στην αιωνιότητα, οδεύοντας προς το μέλλον.